امروزه ایمنی ساختمان‌ها و فضاهای صنعتی بیش از هر زمان دیگری اهمیت پیدا کرده است. در همین زمینه یکی از مهم‌ترین ابزارها به منظور مقابله به موقع با خطرات ناشی از حریق، استفاده از سیستم اطفا حریق است. از این سیستم‌ها می‌شود از مراکز تجاری و اداری گرفته تا کارخانه‌ها و بیمارستان‌ها استفاده کنید. در این مطلب هر آنچه که باید در خصوص سیستم اطفا حریق بدانید به شما ارائه شده است.
سیستم اطفا حریق چیست و انواع آن کدام هستند؟
سیستم اطفا حریق در واقع نوعی سیستم تخصصی است که با هدف کنترل یا اطفا حریق در ساختمان یا سایر سازه‌ها طراحی و تولید شده است. از این سیستم در بسیاری از موارد تحت عنوان بخشی از سیستم محافظت در مقابل آتش سوزی ساختمان استفاده می‌شود. در شرایطی هم که سیستم اعلان حریق بتواند آتش سوزی را تشخیص دهد می‌تواند آن را به سرعت به شکل خودکار یا دستی فعال کند . در ادامه این قسمت از مقاله شما را با انواع سیستم‌های حریق آشنا خواهیم کرد.
سیستم‌های متداول اطفا حریق
اگر بخواهیم به صورت کلی به ماجرا نگاه کنیم باید بگوییم که سیستم‌های اطفا حریق با در نظر گرفتن نوع آتش و سایر مواد درگیر از طیف وسیعی از عوامل به منظور کنترل یا مهار آتش استفاده می‌کنند. از جمله این عوامل نیز می‌توانیم به آب، فوم، مواد شیمیایی خشک، دی اکسید کربن و آیروسل اشاره کنیم. این سیستم‌ها به طور ذاتی با هدف تشخیص به موقع آتش سازی و همینطور فعال سازی عامل یا عوامل حریق ساخته شده‌اند.
از جمله این سیستم‌ها می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- سیستم‌های اسپرینکلر: از متداول‌ترین سیستم‌های اطفای حریق به شمار می‌روند که برای رهاسازی آب و یا دیگر عوامل اطفا حریق در زمان تشخیص حریق می‌باشند. خوب است بدانید که این سیستم وقتی فعال می‌شود که یک هد اسپرینکلر حساس به دما در اثر حرارت آتش فعال شود
- سیستم‌های عامل تمیز: این دسته از سیستم‌های اطفای حریق از برخی فاکتورهای تخصصی نظیر دی اکسید کربن، آیروسل یا گاز خنثی استفاده می‌کنند. این عوامل برای خاموش سازی آتش بدون آسیب رساندن به اموال و یا تجهیزات الکترونیکی طراحی و تولید شده‌اند
- سیستم‌های فوم: منظور از سیستم اطفا حریق فوم چیست؟ این سیستم به طور معمول در آن دسته از مناطقی که دارای مایعاتی قابل اشتعال هستند، استفاده می‌شود. در واقع این فوم به شکلی طراحی شده است که یک مانع بین سوخت و هوا ایجاد کرده و تا حد ممکن از گسترش آتش جلوگیری به عمل می‌آورد
- سیستم‌های شیمیایی خشک: سیستم های شیمیایی خشک از پودر خشک برای خاموش کردن آتش استفاده می کنند. از این سیستم‌ها به طور معمول در مناطقی استفاده می شوند که خطر آتش سوزی شامل مایعات یا گازهای قابل اشتعال وجود دارد.
از چه موادی برای اطفا حریق استفاده می‌شود؟
به طور کلی باید بدانید که منظور مواد خاموش کننده آتش موادی هستند که در زمان برخورد با حریق توانایی کاهش و یا خاموش کردن آتش را دارند. این مواد به صورت متنوع تولید شده و مطابق با خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خود به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. در ادامه این بخش قصد داریم شما را با این مواد آشنا کنیم:
- آب: به عنوان یکی از ساده‌ترین و موثر ترین مواد خاموش کننده آتش از آن یاد می‌شود. به دلیل انتقال حرارت و از دور خارج کردن اکسیژن از محیط جزو خاموش کنندگان اصلی به شمار می‌آید و بهترین گزینه برای آتش سوزی‌های ناشی از حریق‌های جامد و مایع استفاده می‌شود
- پودرهای خاموش کننده: پودرهای خاموش کننده شامل پودرهاید مختلفی مثل پودر آتش نشانی، سدیم کربنات و همینطور آلومینیوم می‌باشند. از این پودرها برای حریق مایعات و گازها استفاده می‌کنند و هیچ گونه امکان انفجاری ندارند
- گازهای خاموش‌کننده: این نوع گازهای خاموش کننده مانند گازهای CO2 (دی‌اکسید کربن) و هالون‌ها (مثل هالون ۱۲۱۱) است. این گازها اکسیژن را از منطقه حریق حذف می‌کنند و بیشتر برای اطفا حریق‌های الکتریکی و مایعات مناسب هستند.
- فوم‌های خاموش کننده: این دسته از فوم‌ها شامل فوم‌های متنوعی مثل فوم پلی یورتان و پلی استایرن هستند. اصولا این گونه فوم‌ها برای حریق‌های مایعات و سطوح جامد به خصوص حریق‌های کلاس B به طور دقیق یعنی مایعات قابل اشتعال و گازها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
برای استفاده از سیستم اطفای حریق به چه نکاتی باید توجه داشته باشیم؟
تا اینجا دانستید که سیستم اطفا حریق چیست و چگونه کار می‌کند. اما در صورتی که استانداردهای نصب و اجرای آن را ندانید، عملا کاری از پیش نبرده اید و این سیستم نمی‌تواند برای شما به درستی عمل کند. برخی از استانداردهای لازم و ضروری برای نصب و استفاده از سیستم خاموش کننده حریق، شامل موارد زیر هستند:
- در هنگام نصب، نباید سر راه آن وسایل مزاحم قرار داشته باشد.
- بهتر است در فاصله استاندارد از سطح زمین قرار گرفته شود.
- نباید سیلندر مربوط را در زیر نور آفتاب یا برف و سرما قرار داد.
- در محلی باید قرار بگیرد که احتمال آسیب فیزیکی به آن کم باشد.
- موارد بسیار زیاد دیگری در مورد استاندارد نیز وجود دارد که باید همگی رعایت شوند. در اینجا چند مورد برای نمونه ذکر شد. پیش از گرفتن تاییدیه آتش نشانی لازم است استانداردهای لازم را در مورد سیستم اطفا حریق در نظر بگیرید.
مکان‌های مناسب نصب انواع سیستم اطفا حریق
در بخش‌های قبلی مقاله شما را با عملکرد کلی سیستم‌های اطفای حریق آشنا و به ویژگی‌ها و مزایای آنها اشاره کردیم. اکنون در این بخش قصد داریم شما را با مکان‌های مناسب نصب انواع سیستم اطفا حریق آشنا کنیم:
- برای نصب انواع سیستم اطفا حریق باید یک سری نکات را رعایت کنیم:
- قرار گرفتن در فاصله ۵/۱ متری از زمین در اطراف ورودی‌ها و خروجی‌های مکان‌ها
- عدم وجود لوازم مزاحم در اطراف آنها و کوتاه بودن مسیرها برای دسترسی
- قرار گرفتن در محلی که احتمال آسیب‌های فیزیکی به آن کم باشد.
- سیلندر را در محیط باز و در برابر آفتاب یا برف و باران نصب نکنید.
