مانومتر چیست؟ در جواب چیستی مانومتر باید گفت آن را می‌توان یکی از رایج‌ترین و دقیق‌ترین ابزارها به منظور سنجش فشار گازها و مایعات دانست که به شکل وسیعی در آزمایشگاه‌ها، سیستم‌های تهویه، تاسیسات صنعتی و تجهیزات پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه علیرغم اینکه طراحی ساده دارد اما به لطف عملکرد دقیق خود، امکان اندازه‌گیری مواردی از قبیل فشارهای نسبی، مطلق و یا اختلاف فشار را برای شما به بهترین شکل ممکن فراهم می‌کند. در این مطلب می‌خواهیم به شما بگوییم که مانومتر چیست و مدل‌های مختلف آن چه مشخصات و کاربردهایی دارند. با ما همراه باشید.
منظور از مانومتر چیست؟
به طور کلی باید بگوییم که مانومتر وسیله‌ای است که برای اندازه گیری فشار در نقطه ای از سیال از طریق متعادل کردن ستون سیال استفاده می شود. مانومتر یک ابزار دارای درجه بندی بوده که اغلب به منظور اندازه گیری میزان فشار درون یک مایع و یا گاز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
خوب است بدانید که اصل کار مانومتر در حقیقت سنجش فشار گاز یا مایع است. تعادل هیدرواستاتیک نیز نشان می‌دهد که فشار یک مایع در حال سکون در هر نقطه از آن مایع یکسان و برابر است.به عنوان مثال اگر هر دو انتهای لوله U به اتمسفر باز بماند فشار در هر طرف برابر خواهد بود. در نتیجه سطح مایع سمت چپ اندازه همان سطح مایع سمت راست خواهد بود.در این صورت تعادل در مایع برقرار است. با این حال اگر یک سر لوله U به اتمسفر باز بماند و دیگری به منبع گاز/ مایع اضافی متصل شود، فشارهای متفاوتی ایجاد خواهد شد.
شما می‌توانید برای خرید مانومتنر به صفحه خرید مانومتر مراجعه کنید.
انواع مدل های مانومتر چیست
اصولا این دستگاه وظیفه دارد فشار گاز یا مایع را نسبت به فشار جو یا فشار مرجع دیگر اندازه‌گیری کند. واژه “مانومتر” از دو بخش “مانو” به معنی فشار و “متر” به معنی اندازه‌گیری تشکیل شده است و به طور کلی به هر ابزاری که برای سنجش فشار طراحی شده باشد گفته می‌شود. در ادامه این قسمت با انواع مانومتر و خصوصیات آن‌ها آشنا خواهید شد.
مانومتر U شکل
یکی از انواع مانومتر مانومتر یو شکل است که در اغلب موارد از جنس فولاد یا آلومینیوم می‌باشد. اصولا درجه‌بندی این دسته از مانومترها بر اساس میلی متر و یا در بعضی بعضی از مانومترها به صورت کیلو پاسکال است. توجه داشته باشید که مانومتر u شکل جزو ساده‌ترین مانومترها به شمار می‌آید. کاربرد این مانومترها مشابه دستگاه‌های فشارسنج است و نمی‌تواند مقادیر پایین فشار را به خوبی اندازه‌گیری کند.
مانومتر لوله بوردون
مانومترهای لوله بوردون شامل یک لوله بوردون (لوله دایره ای) هستند. یک نقطه پایانی به فشاری که باید اندازه گیری شود وصل می گردد و نقطه پایانی دیگری بسته است. کاربرد مانومتر بوردون اغلب برای آن دسته از رسانه های مایع، جامد و یا گازی است که احتمال منفجر شدن، یخ زدن و متبلور شدن در آن ها کم است.
یکی از متداول‌ترین انواع مانومتر، مانومتر عقربه‌ای است
مانومتر عقربه‌ای چیست؟ از رایج‌ترین مدل‌های مانومتر به شمار می‌آید که هم کاربردهای صنعتی و هم کاربردهای پزشکی دارد. مدل عقربه‌ای یک صفحه عقربه‌ای به همراه یک ورودی دارد که فشار وارد شده بر روی سیالات را به طور مکانیکی اندازه‌گیری کرده و با چرخش عقربه بر روی صفحه خود میزان عدد به دست آمده را نشان می‌دهد. خوب است بدانید که این نوع از مانومترها دو مدل عقربه‌ای خشک و عقربه‌ای روغنی دارد که در ابین بین مانومتر عقربه‌ای روغنی دارای مکانیسم به مراتب ساده‌تری است.
در مانومتر دیجیتال به جای مایعات از مبدل فشار استفاده می‌شود
با گذشت زمان و پیشرفت علم، مانومتر های ساده جای خود را به مانومتر های دیجیتال داده اند. در این نوع مانومتر ها به جای مایعات از مبدل های فشار برای تعیین میزان فشار موجود در سیالات استفاده می شود. این نوع مانومترها دارای یک بخش الاستیک هستند که بر اثر فشار تحریک شده و تغییر می کنند. این تغییر همان سیگنال های الکتریکی بوده که به وسیله آن میزان فشار نمایان می شود. مانومتر دیجیتال همان کار مانومترهای استاندارد آنالوگ را انجام می دهد، اما به جای مایع از یک مبدل ساز فشار استفاده می کند. سمت کشیده مبدل، سطوح فشار را شناسایی می کند و انرژی را به سیگنال تبدیل کرده و به سرعت یک عدد را روی یک صفحه نمایش دیجیتال ارائه می دهد. این مبدل ها به سه دسته پارامتر های خازنی، پارامترهای مقاومتی و پارامتر های القایی تقسیم بندی می شوند.
- پارامتر های خازنی میزان فشار سیالات را برحسب تغییر شکل دو خازن ارائه می‌دهد.
- پارامتر های مقاومتی بر حسب تغییر شکل فشار، سنجیده می شوند.
- پارامترهای القایی از تغییر شکل قسمت القایی مانومتر اقدام به ارائه میزان فشار می‌نمایند.
مانومتر شیبدار یا عمودی
یکی دیگر از انواع مانومتر، مانومتر شیبدار یا عمودی است. یک دستگاه بسیار دقیق است که به طور خاص به منظور اندازه‌گیری دقیق فشارهای دیفرانسیل پایین تولید می‌شود. لازم به ذکر است که در این مدل یک حفره شیبدار امکان تعیین چندگانه حرکت مایع را در بخش پایینی بحرانی محدوده به وجود می‌آورد.
نگاهی به کاربردهای متعدد مانومترها
همانطور که در بخش‌های قبلی مقاله نیز اشاره کردیم، مانومترها ابزارهایی برای اندازه‌گیری فشار هستند اما علاوه بر آن دارای کاربردهای دیگری نیز هستند. در ادامه این قسمت شما را با بعضی از کاربردهای عمومی مانومترها و فشارسنج‌ها آشنا خواهید کرد تا به درک بهتری از عملکرد آن‌ها دست پیدا کنید:
- اندازه‌گیری ارتفاع از سطح دریا: با استفاده از مانومترها می‌توانید ارتفاع را نسبت به سطح دریا اندازه‌گیری کنید. این کاربرد در فیزیک، هواشناسی، هواپیمایی و نقشه‌برداری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- اندازه‌گیری عمق: مانومترها می‌توانند برای اندازه‌گیری عمق در مایعات و محیط‌های آبی مورد استفاده قرار بگیرند. این کاربرد در صنایع ماهیگیری، غواصی، آبگرمکنی و استخرها مفید است.
- اندازه‌گیری جریان: با استفاده از مانومترها می‌توانید جریان مایعات، گازها و خلاء را اندازه‌گیری کنید. این کاربرد در صنایع نفت و گاز، آب و فاضلاب، تهویه مطبوع و سیستم‌های پمپاژ استفاده می‌شود.
- اندازه‌گیری نشتی: مانومترها می‌توانند در اندازه‌گیری نشتی در سیستم‌ها و تجهیزات مورد استفاده قرار بگیرند. با اندازه‌گیری تغییرات فشار، می‌توانید نشتی و رخدادهای غیرمعمول در سیستم‌های لوله‌کشی و دستگاه‌ها را شناسایی کنید.
